รายละเอียดโครงการ

ปาล์มน้ำมันเป็นพืชเศรษฐกิจที่สำคัญของประเทศไทยและของโลก และมีศักยภาพทางเศรษฐกิจสูงกว่าพืชน้ำมันชนิดอื่นๆ ทั้งด้านการผลิตและการตลาด โดยปาล์มน้ำมันสามารถเพาะปลูกได้เฉพาะพื้นที่เขตร้อนชื้นของโลกที่อยู่ระหว่างเส้นละติจูดที่ 10 องศาเหนือ ถึง 10 องศาใต้ ซึ่งปัจจุบันมีเพียง 42 ประเทศ จากจำนวนทั้งหมด 223 ประเทศทั่วโลกที่สามารถผลิตปาล์มน้ำมันได้ สำหรับการผลิตปาล์มน้ำมันมีพื้นที่ให้ผลผลิตเพิ่มขึ้นร้อยละ 4.55 ต่อปี โดยประเทศที่มีพื้นที่ให้ผลผลิตปาล์มน้ำมันมากที่สุดของโลก 3 อันดับ คือประเทศอินโดนีเซีย มาเลเซีย และไนจีเรีย เท่ากับ 31.25, 25.01 และ 20 ล้านไร่ ตามลำดับ คิดเป็นร้อยละ 81.36 ของพื้นที่ที่ให้ผลผลิตปาล์มน้ำมันของทั้งโลก สำหรับปาล์มน้ำมันในประเทศไทยมีปาล์มน้ำมันที่สามารถเก็บเกี่ยวและให้ผลผลิตได้ 3,552,275 ไร่ คิดเป็นร้อยละ 3.79 หรืออยู่ในอันดับที่ 4 ของโลก ส่วนการบริโภคน้ำมันปาล์มซึ่งเป็นผลิตภัณฑ์หลักจากปาล์มน้ำมัน พบว่าประเทศอินเดียและจีน มีการใช้ประโยชน์สูงสุดเนื่องจากเป็นประเทศที่มีประชากรมาก สำหรับประเทศไทยมีการบริโภคน้ำมันปาล์ม 1.135 ล้านตันต่อปี มากเป็นอันดับ 9 ของโลก และผลจากกาสำรวจเบื้องต้นพบว่าภายในปี พ.ศ. 2560 ปริมาณความต้องการปาล์มน้ำมันจะเพิ่มอีกเท่าตัวเนื่องจากเศรษฐกิจของประเทศจีนและอินเดียกำลังขยายตัว ประกอบกับการใช้ปาล์มน้ำมันเป็นพลังงานทดแทนทำให้ปริมาณการผลิตปาล์มน้ำมันของโลกไม่เพียงพอกับปริมาณความต้องการ จึงส่งผลให้เกิดขยายพื้นที่เพาะปลูกปาล์มน้ำในเพิ่มมากขึ้นทุกปี ซึ่งก่อให้เกิดปัญหาตามมาอีกมากมายไม่ว่าจะเป็นการตัดไม้ทำลายป่า การปลูกปาล์มน้ำมันในพื้นที่ไม่เหมาะสม ซึ่งปัญหาต่างๆ เหล่านี้ส่งผลกระทบด้านสิ่งแวดล้อมและความหลากหลายทางชีวภาพ รวมถึงปัญหาการเอารัดเอาเปรียบแรงงานและเกษตรกรรายย่อย ส่งผลกระทบทั้งทางตรงและทางอ้อมต่อสังคมและชุมชนท้องถิ่น จนเกิดการต่อต้านปาล์มน้ำมันและผลิตภัณฑ์ที่น้ำมันปาล์มขึ้นในหลายประเทศ โดยเฉพาะในสหภาพยุโรป ดังนั้นผู้มีส่วนได้เสียจากทุกภาคส่วน กลุ่มเกษตรกรผู้ผลิตปาล์มน้ำมัน ผู้ประกอบการภาคอุตสาหกรรม ผู้ค้า ผู้ผลิตสินค้า นักลงทุน และองค์กรพัฒนาเอกชนด้านสังคมและสิ่งแวดล้อม จึงได้เริ่มโครงการ Roundtable on Sustainable Palm Oil หรือ RSPO เพื่อตอบสนองต่อข้อกังวล การขยายพื้นที่ปลูกปาล์มน้ำมันที่มีผลกระทบต่อสังคม สิ่งแวดล้อม และความหลากหลายทางชีวภาพ ซึ่งเป็นแนวคิดการรวมตัวโดย World Wildlife Fund (WWF) และภาคเอกชนมีวัตถุประสงค์สำคัญเพื่อสนับสนุนให้เกิดการผลิตน้ำมันปาล์มอย่างยั่งยืนในประเทศต่างๆ ทั่วโลก ผลการดำเนินการของโครงการดังกล่าวประสบความสำเร็จจนทำให้ประเทศไทยได้รับการรับรองมาตรฐานการผลิตปาล์มน้ำมันอย่างยั่งยืน Certification On Sustainable Palm Oil หรือ CSPO กลุ่มต้นๆ ของโลก สำหรับการศึกษาประสิทธิภาพการผลิตปาล์มน้ำมันอย่างยั่งยืนตามมาตรฐานโครงการ Roundtable on Sustainable Palm Oil ของเกษตรกรในประเทศไทย โดยกลุ่มเกษตรกรที่ได้รับการรับรองมาตรฐานการผลิตปาล์มน้ำมันอย่างยั่งยืน จึงเป็นประโยชน์อย่างยิ่งต่อเกษตรกรผู้ปลูกปาล์มน้ำมันโดยทั่วไป ดังนั้นการผลิตปาล์มน้ำมันอย่างยั่งยืนตามมาตรฐาน Roundtable on Sustainable Palm Oil สามารถนำไปวางแผนหรือจัดการเพื่อส่งเสริมและพัฒนาการผลิตปาล์มนํ้ามันให้มีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้นโดยมีจุดประสงค์เพื่อสนับสนุนการผลิตน้ำมันปาล์มอย่างยั่งยืนทั่วโลก สมาชิกประกอบด้วย ผู้ปลูกปาล์ม ผู้สกัดน้ำมันปาล์ม ผู้ค้า ผู้ผลิตสินค้า โภคภัณฑ์ นักลงทุน และองค์กรพัฒนาเอกชนด้านสังคมและสิ่งแวดล้อม โดยมีการกำหนดหลักเกณฑ์เพื่อให้ประเทศต่างๆ ทั่วโลกยึดถือปฏิบัติ แต่เนื่องจากแต่ละประเทศมีบริบททางสังคม เศรษฐกิจและการผลิตที่แตกต่างกัน ระบบ RSPO จึงเปิดโอกาสให้แต่ละประเทศกำหนดหลักเกณฑ์และตัวชี้วัดของตัวเองได้ โดยอยู่ภายใต้กรอบ RSPO ระดับสากล มาตรฐาน RSPO (Roundtable For Sustainable Palm Oil) เป็นมาตรฐานที่สนับสนุนให้มีการผลิตปาล์มน้ำมันอย่างยั่งยืน ตั้งแต่เกษตรกรผู้ผลิตทะลายปาล์ม โรงสกัดน้ำมันปาล์ม โรงกลั่นน้ำมันปาล์ม โดยแต่ละส่วนจะมีข้อกำหนดที่แตกต่างกัน ซึ่งทุกๆขั้นตอนของการผลิตปาล์มจนถึงผู้บริโภคจะต้องผ่านมาตรฐาน RSPO จะขาดขั้นตอนใดขั้นตอนหนึ่งไม่ได้ หลักการและข้อกำหนดของ RSPO ในการที่จะผ่านมาตรฐาน RSPO สวนปาล์มน้ำมันหรือโรงงาน จะต้องผ่านหลักการที่สำคัญ 8 ข้อ ซึ่งกลุ่มและโรงงานที่ขอ RSPO จะต้องดำเนินการ ดังนี้ 1) ความมุ่งมั่นให้เกิดความโปร่งใสและตรวจสอบได้ ตัวอย่าง กรณีเกษตรกรรายย่อยในโครงการจะต้องทำสัญญาข้อตกลงเอกสารต่างๆที่มีจะต้องเปิดเผยให้ทราบได้ เอกสารที่เกี่ยวกับสิทธิ์ที่ดิน แผนงานด้านสุขภาพและความปลอดภัยต่างๆ 2) การปฏิบัติตามกฎหมายและระเบียบ โดยต้องปฏิบัติตามกฎหมายและระเบียบทั้งในระดับท้องถิ่น ระดับประเทศ และกฎระเบียบระหว่างประเทศที่ได้มีการให้สัตยาบันแล้ว เช่น ปฏิบัติตามระเบียบของการครอบครองที่ดิน สิทธิ์การใช้ที่ดิน เพื่อให้ผู้ปลูกปาล์มไม่มีการบุกรุก กฎหมายสิ่งแวดล้อม เพื่อไม่ทำลายสิ่งแวดล้อม หรือกฎหมายแรงงาน เพื่อแสดงว่ามีการใช้แรงงานอย่างถูกต้อง 3) ความมุ่งมั่นให้เกิดความมั่นคงทางเศรษฐกิจและการใช้เงินในระยะยาว ดังนั้นจะต้องมีแผนการบริหารจัดการที่มีเป้าหมายเพื่อให้เกิดความมั่นคงทางเศรษฐกิจและการเงิน เช่น มีแผนการใช้กล้าปาล์มที่มีคุณภาพสูง มีแผนการฝึกอบรมเพื่อให้เกิดความรู้แก่สมาชิก เพื่อให้เกิดผลผลิตปาล์มเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง 4) การใช้วิธีปฏิบัติที่ดีที่สุดของผู้ปลูกปาล์มน้ำมันและโรงงานสกัดน้ำมันปาล์ม จะจัดทำขั้นตอนการดำเนินงานในรูปแบบที่เหมาะสม มีการนำไปปฏิบัติและติดตามผลการดำเนินงานอย่างต่อเนื่อง เช่น ในกลุ่มเกษตรกร สมาชิกจะต้องมีการปฏิบัติเพื่อรักษาความอุดมสมบูรณ์ของดิน มีการบันทึกการใช้ปุ๋ย มีกลยุทธ์การบริหารจัดการดินที่มีปัญหา เช่น ดินทราย ดินเปรี้ยวจัด มีการบันทึกการใช้สารเคมี การจัดการศัตรูพืชแบบบูรณาการ 5) ความรับผิดชอบด้านสิ่งแวดล้อม การอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ และความหลากหลายทางชีวภาพ จะต้องมีการระบุผลกระทบด้านสิ่งแวดล้อมที่อาจเกิดขึ้นจากการบริหารจัดการสวนปาล์มและโรงงานสกัดปาล์มน้ำมัน เช่น มีการจัดทำระบบการจัดการสิ่งแวดล้อม (ISO 14001) มีการระบุพืชสัตว์ที่มีคุณค่าสูงต่อการอนุรักษ์ที่อยู่ในสวนปาล์ม และมีการอนุรักษ์ สำหรับโรงงานจะต้องมีการลดของเสีย การหมุนเวียนของเสียกลับมาใช้ใหม่ และการกำจัดของเสียที่มีลักษณะแสดงถึงความรับผิดชอบต่อสิ่งแวดล้อมและสังคม 6) ความรับผิดชอบต่อพนักงาน บุคคลและชุมชน ที่ได้รับผลกระทบจากผู้ปลูกปาล์มและโรงงานสกัด ในทางปฏิบัติหากสวนปาล์มหรือโรงงานมีกิจกรรมใดๆ จะต้องมีกระบวนการมีส่วนร่วมจากชุมชนที่มีผลกระทบต่อกิจกรรมดังกล่าว มีการจัดการข้อร้องเรียนหรือข้อร้องทุกข์ มีการชดเชยที่เป็นธรรม มีการจ้างงานตามกฎหมาย ต้องเคารพสิทธิของพนักงาน/ ลูกจ้าง เป็นต้น 7) การพัฒนาการปลูกปาล์มน้ำมันในพื้นที่ใหม่อย่างมีความรับผิดชอบ ในกรณีที่จะมีการขยายพื้นที่ปลูกจะต้องมีการประเมินผลกระทบด้านสังคมและสิ่งแวดล้อมที่เหมาะสม ไม่มีการปลูกปาล์มในป่าปฐมภูมิ หรือในเขตที่มีคุณค่าต่อการอนุรักษ์ 8) ความมุ่งมั่นในการปรับปรุงกิจกรรมหลักอย่างต่อเนื่อง ในการดำเนินงานจะต้องมีการตรวจติดตามและทบทวนกิจกรรมต่างๆอย่างสม่ำเสมอและมีแผนปฏิบัติงานที่แสดงถึงการปรับปรุงการดำเนินงานหลักอย่างต่อเนื่อง เมื่อเข้าสู่มาตรฐาน RSPO ในส่วนของเกษตรกรจะต้องมีการปรับตัวให้เป็นเกษตรกรมืออาชีพมากขึ้น เนื่องจากต้องมีการเก็บข้อมูลเพื่อใช้เป็นหลักฐานในการขอมาตรฐาน RSPO และเกษตรกรจะต้องปฏิบัติตามหลักการทั้ง 8 ข้อ ซึ่งหลักการดังกล่าวถ้ามองอย่างเป็นกลางจะเห็นว่าล้วนแต่มีประโยชน์กับการพัฒนาปาล์มอย่างยั่งยืนทั้งสิ้น โดยเฉพาะหลักข้อที่ 4 หากเกษตรกรสามารถปฏิบัติได้ก็จะทำให้สามารถเพิ่มรายได้และมีความปลอดภัยกับชีวิตของเกษตรกรเอง สรุปสาระสำคัญ สภาพปัญหา / ความต้องการ :สืบเนื่องจากปริมาณความต้องการใช้น้ำมันปาล์มของประเทศต่างๆทั่วโลกที่เพิ่มขึ้นอย่างมากมายในปัจจุบันโดยเฉพาะในการใช้น้ำมันปาล์มเพื่อเป็นพลังงานทดแทนทำให้มีการขยายพื้นที่เพาะปลูกน้ำมันปาล์มอย่างกว้างขวางก่อเกิดปัญหาการตัดไม้ท้าลายป่าผลกระทบด้านสิ่งแวดล้อมและความหลากหลายทางชีวภาพรวมถึงปัญหาการเอารัดเอาเปรียบแรงงานและเกษตรกรรายย่อยส่งผลกระทบทั้งทางตรงและทางอ้อมต่อสังคมและชุมชนท้องถิ่นจนเกิดการต่อต้านน้ำมันปาล์มและผลิตภัณฑ์ที่ใช้น้ำมันปาล์มขึ้นในประเทศต่างๆโดยเฉพาะในสหภาพยุโรปทั้งนี้ผู้มีส่วนได้เสียจากทุกภาคส่วนประกอบด้วยกลุ่มเกษตรกรผู้ปลูกปาล์มน้ำมันผู้ประกอบการภาคอุตสาหกรรมซึ่งเป็นโรงงานสกัดน้ำมันปาล์มผู้ค้าผู้ผลิตสินค้านักลงทุนและองค์กรพัฒนาเอกชนด้านสังคมและสิ่งแวดล้อมจึงได้มีการริเริ่มโครงการ Roundtable on Sustainable Palm Oil หรือ RSPO ขึ้นโดยมีวัตถุประสงค์สำคัญเพื่อสนับสนุนให้เกิดการผลิตน้ำมันปาล์มอย่างยั่งยืนในประเทศต่างๆทั่วโลกโดยมีการกำหนดหลักเกณฑ์วิธีการและแนวทางปฏิบัติให้แก่เกษตรกรและโรงงานสกัดน้ำมันปาล์มยึดถือเป็นแนวทางดำเนินการแต่เนื่องจากแต่ละประเทศต่างก็มีบริบททางสังคมเศรษฐกิจและกระบวนการในการผลิตน้ามันปาล์มที่แตกต่างกันดังนั้นระบบ RSPO จึงเปิดโอกาสให้แต่ละประเทศกำหนดหลักเกณฑ์และตัวชี้วัดของตัวเองได้โดยอยู่ภายใต้กรอบ RSPO ระดับสากลสาระสำคัญของมาตรฐานฉบับนี้คือมาตรฐาน RSPO ได้กำหนดหลักการ (Principles) จำนวน 8 ข้อและเกณฑ์กำหนด (Criteria) จำนวน 39 ข้อเพื่อเป็นกรอบสำหรับการผลิตน้ำมันปาล์มอย่างยั่งยืนโดยครอบคลุมการบริหารจัดการการดำเนินงานด้านกฎหมายความเป็นไปได้ด้านเศรษฐกิจความเหมาะสมและผลกระทบด้านสิ่งแวดล้อมและความเป็นประโยชน์ต่อสังคม ดังนั้นมีการริเริ่มโครงการ Roundtable on Sustainable Palm Oil หรือ RSPO ขึ้นจะสามารถทำให้เกษตรกรรายย่อยที่ต้องการได้รับการรับรองผลผลิตทะลายปาล์มน้ำมันสดหรือ Fresh Fruit Bunches (FFB) นี้ทราบและปฏิบัติตามระบบการจัดการที่ได้มาตรฐานของ RSPO และแนวทางการรับรองกลุ่มเกษตรกรที่ผลิตผลปาล์มสดได้อย่างถูกต้องเพื่อให้เกษตรกรผู้ปลูกปาล์มน้ำมันสามารถดำเนินการแบบเป็นขั้นเป็นตอนในการตั้งกลุ่มวางแผนดำเนินการติดตามการดำเนินการและพัฒนาปรับปรุงได้อย่างต่อเนื่องและถูกต้อง ความเร่งด่วน : (ระบุระดับความจำเป็นเร่งด่วน)การเตรียมความพร้อมสำหรับผู้ประกอบการ ภาคอุตสาหกรรมไทย : มาตรฐาน RSPO เป็นมาตรฐานเพื่อการรับรองตลาดทั้งห่วงโซ่อุปทานนับตั้งแต่เกษตรกรผู้ปลูกปาล์มน้ำมันที่เป็นอุตสาหกรรมต้นทางโรงงานสกัดน้ำมันปาล์ม ที่เป็นอุตสาหกรรมกลางทางและผู้ผลิตผลิตภัณฑ์สุดท้ายเพื่อการบริโภค เช่น เบเกอรี่ ขนมอบกรอบ ไอศกรีมเนย ครีมเทียม นมข้นหวาน อาหารสำเร็จรูปและอาหารกึ่งสำเร็จรูปและอื่นๆรวมถึง อุตสาหกรรมการผลิตสินค้าอุปโภค เช่น สบู่อุตสาหกรรมการผลิตเมทิลเอสเทอร์ (Methyl Ester) อุตสาหกรรมการผลิตโอลีโอเคมีคอล (Oleochemical Industry) อาทิการผลิตสารลดแรงตึงผิว (Surfactant) การผลิตสีและสารเคลือบผิวการผลิตพลาสติกและผลิตภัณฑ์ที่ทำจากยางธรรมชาติ การผลิตฉนวนไฟฟ้าซึ่งจัดเป็นอุตสาหกรรมปลายน้ำของ RSPO ยิ่งหากประเทศไทยยังไม่ผ่านมาตรฐาน RSPO จะทำให้น้ำมันปาล์มบริสุทธิ์ของประเทศซึ่งไม่ได้มาตรฐาน RSPO ซึ่งจะส่งไปขายในประเทศที่กำหนดมาตรฐานดังกล่าวไม่ได้ (เช่นประเทศในแถบยุโรป) แต่สามารถส่งไปยังประเทศที่ไม่กำหนดมาตรฐาน RSPO ได้เช่น ประเทศพม่า จีน หรือจำหน่ายในประเทศ แต่อย่างไรก็ตามหากเรามีมาตรฐาน RSPO เราก็จะมีทางเลือกในการจำหน่ายสินค้ามากขึ้น