รายละเอียดโครงการ

มหาวิทยาลัยแม่โจ้-แพร่ เฉลิมพระเกียรติ มีภารกิจหลัก 5 ด้าน คือ 1) การเรียรการสอน 2) วิจัย 3) บริการวิชาการ 4) ทำนุบำรุง ศิลปวัฒนธรรม 5) บริหารจัดการ ซึ่งแสดงให้เห็นถึงศักยภาพของส่วนงานที่ได้ดำเนินงานครอบคลุมขอบข่ายของงานที่หลากหลาย และมีนโยบายพัฒนาตามพันธกิจของมหาวิทยาลัยแม่โจ้-แพร่ เฉลิมพระเกียรติ ด้านทำนุบำรุง ศิลปวัฒนธรรม คือ 1) ส่งเสริมและสนับสนุนให้นักศึกษาและบุคลากรรักษาไว้ซึ่งศิลปวัฒนธรรม ขนบธรรมเนียม ประเพณี อันเป็นเอกลักษณ์ของชุมชนและประเทศชาติ 2) ส่งเสริมและสนับสนุนให้นักศึกษาและบุคลากรเข้าร่วมกิจกรรมตามประเพณีสำคัญ ๆ ทั้งในระดับท้องถิ่นและระดับประเทศ 3) สร้างความตระหนักในคุณค่าของภูมิปัญญาท้องถิ่นและวิถีวัฒนธรรมไทยให้กับสังคม โดยผ่านกระบวนการเรียนรู้ร่วมกันระหว่างชุมชน 4) ส่งเสริมและสนับสนุนให้มีการบูรณาการร่วมกันระหว่างกิจกรรมการทำนุบำรุงศิลปวัฒนธรรมกับการเรียนการสอน วิจัย บริการวิชาการ และยุทธศาสตร์ต่าง ๆ ในการพัฒนามหาวิทยาลัยและส่วนงาน “ประเพณีตากธัมม์” เป็นประเพณีโบราณ ที่มีลักษณะพิเศษเฉพาะ มีอายุไม่ต่ำกว่า 200 ปี ที่ไม่ค่อยปรากฏเห็นมากนักในสังคมไทยหรือแทบไม่ปรากฏในท้องถิ่นอื่น ๆ นอกจากภาคเหนือของประเทศไทย และอาจมีเพียงหนึ่งเดียว คือ ที่วัดสูงเม่น จังหวัดแพร่ โดย ครูบากัญจนอรัญญวาสี หรือ ครูบามหาเถร แห่งวัดสูงเม่น เป็นประเพณีที่มีจุดมุ่งหมาย 1) เพื่อให้คนเข้าถึงหลักธรรมคำสอนในทางพระพุทธศาสนาโดยผ่านพิธีกรรม และ 2) เพื่อให้มีการจัดเก็บ ดูแล รักษาสภาพคัมภีร์ธรรมให้มีอายุการใช้งานที่ยั่งยืน โดยมีฐานคิดที่สำคัญ คือ แนวคิดความเชื่อในเรื่องอานิสงส์การสร้างคัมภีร์ธรรมถวายวัด โดยเชื่อว่า การฟังธรรมและสร้างคัมภีร์ธรรมถวายวัดว่า เป็นกุศลที่ยิ่งใหญ่ มีอานิสงส์มาก ซึ่งเป็นผลให้พุทธศาสนิกชนชาวล้านนาและชาวสูงเม่น มีความเชื่อและพร้อมใจกันสร้างคัมภีร์ธรรมถวายธรรมให้กับวัด และก็มีการจัดเก็บรักษาโดยใช้ประเพณีตากธัมม์ ซึ่งถือว่าเป็นกุศโลบายสำคัญที่ต้องการน้อมนำผู้คนให้เข้าถึงหลักธรรมคำสอน และผลที่ตามมาก็คือทำให้วัดสูงเม่นกลายเป็นวัดที่มีคัมภีร์ธรรมทางพระพุทธศาสนามากที่สุดในล้านนาจนถึงปัจจุบัน พระครูปัญญาสารนิวิฐ เจ้าอาวาสวัดสูงเม่น เจริญพรว่า เนื่องด้วยวัดสูงเม่น ได้จัดงาน “ประเพณีตากธัมม์ ตานข้าวใหม่ หิงไฟพระเจ้า” ขึ้นเป็นประจำทุกปี เพื่อสืบสานงานประเพณีและอนุรักษ์คัมภีร์ใบลานตามแบบฉบับของหลวงปู่ครูบามหาเถรทุกปี ซึ่งประเพณี “ตากธัมม์ ตานข้าวใหม่ หิงไฟพระเจ้า” เป็นประเพณีที่ชาวตำบลสูงเม่น จังหวัดแพร่ ได้ถือปฏิบัติสืบต่อกันมายาวนาน เพื่อย้อนรำลึกถึงคุณงามความดีของอดีตเจ้าอาวาสวัดสูงเม่น (ครูบากัณจนะ อรัญญวาสีมหาเถร หรือ ครูบามหาเถร) และฟื้นฟูประเพณีอันดีงาม สืบสานวัฒนธรรมทางศาสนา เปิดโอกาสให้คณะศรัทธาพุทธศาสนิกชนทั่วไปได้มีส่วนร่วมในการทำบุญตามประเพณี ซึ่งครูบากัณจนะอรัญญวาสีมหาเถร หรือ ครูบามหาเถร นับเป็นปฐมครูบาเจ้าแห่งล้านนา สันนิษฐานว่าท่านเกิดในสมัยรัชกาลที่ 1 พ.ศ. 2332 มีอายุยาวนานถึง 4 รัชกาล (มรณะในปี 2421 รัชกาลที่ 4) พื้นเพดั้งเดิมเป็นคนแพร่หรือจังหวัดแพร่ หลังจากอุปสมบทท่านได้ศึกษาพระไตรปิฎกมูลกัจจายนะ ปรมัตถุ์ สัททาทั้ง 80 มัด สมัญญาภิธาน เป็นต้น จนแตกฉานในธรรมทั้งหมด และเป็นผู้สร้างคุณงามความดีไว้จำนวนมาก อาทิ จัดสร้างและรวบรวมเขียนธรรมใบลาน เป็นภาษาบาลี บรรจุไว้ในพระไตรปิฎกวัดสูงเม่น มีจำนวน 2,567 มัด นับเป็นผูกได้จำนวน 8,845 ผูก และยังได้นำไปบรรจุไว้ที่หลวงพระบางอีกจำนวนมาก“การหิงไฟพระเจ้า” เป็นการนำไม้ขนาดกว้าง 1 นิ้ว ยาวประมาณ 40-50 นิ้ว มาเหลาปอกเปลือกแล้วทาสีเหลือง พอถึงวันพระก็นำไม้ไปประเคนพระประธานในโบสถ์ แล้วนำไม้เหล่านั้นมารวมกันทำเป็นกระโจมไว้หน้าโบสถ์ ทำพิธีจุดไฟ ซึ่งในอดีตพิธีนี้ปฏิบัติกันเพื่อให้ความอบอุ่นในฤดูหนาวแก่พระสงฆ์และผู้มาทำพิธีในวัดนั่งเอง ดังนั้น โครงการคนหาธรรมนี้จึงเป็นโครงการที่เกี่ยวกับกิจกรรมตามประเพณีสำคัญ ๆ ทั้งในระดับท้องถิ่น ซึ่งเป็นการส่งเสริมและสนับสนุนให้นักศึกษาและบุคลากรเข้าร่วมกิจกรรมตามประเพณีสำคัญ ๆ สร้างความตระหนักในคุณค่าของภูมิปัญญาท้องถิ่นและวิถีวัฒนธรรมไทยให้กับสังคม โดยผ่านกระบวนการเรียนรู้ร่วมกันระหว่างชุมชน ส่งเสริมและสนับสนุนให้มีการบูรณาการร่วมกันระหว่างกิจกรรมการทำนุบำรุงศิลปวัฒนธรรมกับการเรียนการสอนในรายวิชา 11214373 การใช้ประโยชน์จากของเสียและการบำบัดมลพิษทางชีวภาพ และรายวิชา ผส 461 การจัดการของเสียปศุสัตว์ และวิจัย โดยจะดำเนินกิจกรรม คือ การผลิตถุงดูดซับความชื้นจากซังข้าวโพดด้วยชีวนวัตกรรม และนำไปใส่ในตู้จัดเก็บรักษาสภาพคัมภีร์ธรรม และร่วมกิจกรรมงานตากธัมม์ อ.สูงเม่น จ.แพร่ การนำคำภีย์ใบลานจากตู้มาตาก ทำความสะอาด เพื่อทำนุบำรุงรักษาให้คงอยู่ยาวนานสืบไป